Algemene beschouwingen
Aan de leden van de Gemeenteraad van Hilversum,
ZORGEN VOOR NU EN WERKEN AAN MORGEN
Met bovenstaand motto gaan we de komende begrotingsperiode in. In deze periode leggen we de verbinding tussen onze ambities voor Hilversum in de toekomst en de wensen en behoeftes die op dit moment bij de Hilversummers leven.
Het is logisch om een verbinding tussen het heden en de toekomst te maken. De basis voor de ambities die we voor het toekomstige Hilversum hebben, ligt er immers al. De afgelopen jaren is gewerkt aan een fundament waar we Hilversum verder op uitbouwen. Maar hoe mooi plannen ook zijn; soms gebeurt er iets wat niemand kon voorzien. We hebben het natuurlijk over de coronacrisis. Die heeft ons allemaal, in meer of mindere mate, geraakt. Dit is een roerige tijd, waarin nieuwe ontwikkelingen ons regelmatig dwingen om ad hoc keuzes te maken. Dat is in het hele land het geval. Inwoners en ondernemers in Hilversum maken zich zorgen. Dat is voor ons niet anders. Niemand weet wanneer we deze onzekere periode kunnen afsluiten. Ook het college niet. Het enige wat wij de afgelopen maanden konden doen – en nog steeds doen – is zoveel mogelijk in contact blijven met de mensen in onze stad. Waar hebben inwoners en ondernemers behoefte aan? Wat kunnen wij voor hen doen? Alleen samen kunnen we ons door deze crisis heen slaan.
Tegelijkertijd blijft onze blik op de toekomst gericht. En dus blijven we werken aan onze ambities voor Hilversum. Zoals gezegd, hebben we al een mooie basis opgezet. Naar elkaar omkijken, goed bereikbare voorzieningen voor inwoners die dat nodig hebben, en veilige buurten vinden wij belangrijk. Het is onze wens dat inwoners voor elkaar zorgen en dat mensen zaken in hun eigen buurt of wijk kunnen regelen. Maar er is meer: ook toekomstbestendige werkgelegenheid, bereikbare woningen, een duurzame leefomgeving en voorzieningen op het gebied van sport, kunst en cultuur staan hoog op onze agenda. Verder investeren we veel geld in onderwijshuisvesting, een watermanagementplan en het onderhoud van gemeentelijk vastgoed. Een investering in de stad, is ook een investering in veiligheid. Daar snoeien we niet in. Dat heeft een veilig Hilversum en de investeringen hebben een stimulans van de werkgelegenheid tot gevolg.
De programmabegroting en de meerjarenraming zijn financieel negatief voor de jaren 2021 en 2022, de jaren 2023 en 2024 sluiten af met een positief saldo. Er is sprake van een reëel begrotingsevenwicht: onze ramingen zijn volledig, realistisch en haalbaar. We gaan immers voor een structureel sluitende begroting in de laatste jaren. In de kadernota 2021 komen we hierop weer terug.
De betaalbaarheid van de zorg is een van de kwesties die ons momenteel bezighouden. We willen dat iedereen in Hilversum hetzelfde niveau van zorg kan ontvangen. Maar is het ook mogelijk om deze wens waar te maken? En hoe zorgen we ervoor dat mensen meer zelfredzaam zijn? Kunnen we de kosten nog voldoende beheersen, zoals we nu regionaal aan het onderzoeken zijn? Of moeten we uiteindelijk kiezen voor versobering en meer een beroep doen op de eigen kracht van de inwoners? Het zijn de keuzes die we samen met u als raad willen maken.
We bouwen aan Hilversum. Ook letterlijk. Hilversum is dé Mediastad én een groene tuinstad. Dat unieke karakter willen we behouden. Tegelijkertijd is het belangrijk in de toekomst essentiële en grote ingrepen in de fysieke ruimte te doen. Daarmee investeren we de komende jaren in kansen voor de stad. Denk aan investeringen in het Stationsgebied en het Oosterspoorplein. Ook het Arenapark bereiden we voor op de toekomst. Aan de andere kant zijn andere ontwikkellocaties in een afrondende fase beland, denk hierbij aan Anna’s Hoeve. En knelpunten die nu al naar boven komen, pakken we aan.
Bereikbaarheid en leefbaarheid zijn grote thema’s, waar we al hard aan werken. Zo zetten we ons in voor hoogwaardig openbaar vervoer (HOV). Duurzaamheid en de energietransitie zijn belangrijke onderwerpen voor de leefbaarheid in de wereld van morgen. De komende jaren willen we hier samen grote stappen in zetten.
De belangrijkste thema’s waar we voor staan, duiden we hierna op hoofdlijnen. De uitwerking vindt u in de programma’s.
In de begroting gaan we uit van een ‘normale’ situatie. Maar we kunnen niet voorbijgaan aan de effecten van de coronacrisis, die in 2021 zeker voelbaar zijn. Covid-19 heeft in 2020 diepe wonden in onze samenleving geslagen. In de kadernota is daar dan ook ruim aandacht aan besteed. En we zijn er nog lang niet. Het virus blijft voorlopig onder ons. Naar verwachting krijgen we de komende tijd te maken met de economische – en daarmee de maatschappelijke – effecten van deze crisis.
Corona raakt inwoners op allerlei vlakken. Mensen moeten afscheid nemen van dierbaren, verliezen hun baan of zien als zzp’er hun opdrachten verdwijnen. En dan is er nog het gebrek aan sociaal contact. Vooral tijdens de intelligente lockdown voelden veel mensen zich eenzaam. Het is een feit: corona heeft voorlopig nog impact op ons dagelijks leven. Familie, vrienden en collega’s kunnen we niet ontmoeten op de manier die we zijn gewend. Gelukkig kunnen we grotendeels weer sporten, maar het is nog niet mogelijk om als vanouds onbezorgd te genieten van kunst en cultuur.
De crisis brengt onvoorziene ontwikkelingen met zich mee. Wie had kunnen denken dat het toekomstperspectief van jonge mensen opeens 180 graden zou draaien? Zij zijn een van de nieuwe groepen in het bijstandsbestand. En dat is zorgelijk, want deze jonge Hilversummers zijn de ‘bouwers’ van morgen. Het zijn effecten die we nauwlettend in de gaten moeten houden. Zijn ze structureel en welke sporen trekken ze in onze maatschappij? Het zijn relevante vragen waar we op dit moment het antwoord niet op kunnen geven. Het enige wat we kunnen doen, is de actuele gebeurtenissen zo goed mogelijk volgen en de effecten daarvan monitoren. Op die manier kunnen we het beste snel op de situatie inspelen.
Is een crisis alleen maar ellende? We zouden het haast denken, maar toch is het antwoord ‘nee’. Iedere crisis biedt namelijk kansen en dat is in dit geval niet anders. Sinds maart 2020 zijn mensen meer thuis gaan werken. Dat heeft mogelijk invloed op ons mobiliteitsvraagstuk en de behoefte aan kantoorruimte. Hierdoor kan de aanpak van duurzaamheidsvraagstukken in een stroomversnelling komen. Ook ontstaat ruimte voor nieuwe economische initiatieven. Covid-19 brengt een transformatie met zich mee. Tijdelijke én structurele elementen hiervan raken alle sectoren van onze maatschappij.
Daarnaast rijst de vraag op welke bijdragen vanuit het Rijk wij kunnen rekenen. Momenteel is daar nog geen zicht op. Wij blijven dit monitoren en het gesprek hierover voeren met de raad. In 2020 zijn we gestart met onze corporate impact analyse. Deze werken we in 2021 verder uit, om hem vervolgens te verfijnen. Voor zover dat in deze onzekere tijd mogelijk is, blijven we daarmee ‘in control’.
Dit voorjaar hebben we een Covid-19-reserve aangelegd. Met de inzichten van dit moment gaan wij er vooralsnog van uit dat deze reserve voldoende buffer vormt voor de incidentele financiële effecten.
De coronacrisis heeft onderstreept hoe belangrijk sociale cohesie en maatschappelijke veerkracht zijn. De burgemeester noemde in zijn nieuwjaarstoespraak 2020 (vrij naar Herman Tjeenk Willink): ‘Groter denken, kleiner doen’. De wijze waarop wij onze plannen en ambities willen vormgeven, sluit hierop aan. Zaken lijken soms klein, maar als we er geen oog voor hebben, zien we het grotere plaatje niet. Dan missen we wat essentieel is, nu én morgen.
Als gemeente willen we ín de maatschappij staan, niet ernaast. Hilversum moet een leefbare en veilige stad zijn, waar iedereen zich thuis voelt. Waar inwoners zich gewaardeerd voelen. En waar mensen zich in hun werk en vrije tijd kunnen ontplooien. Om samen met de Hilversummers op te trekken, blijven we in contact met inwoners, bedrijven en organisaties. Op die manier komen hun zorgen, ideeën en wensen rechtstreeks bij ons terecht. Een voorbeeld daarvan is de taskforce, die in 2020 in het kader van de coronacrisis is opgericht.
U heeft het al gelezen: ‘samen’ is de rode draad. Over de voorliggende begroting gaan we graag met u het goede gesprek aan. Samen met u als raad willen we richtinggevende keuzes maken. Vervolgens werken we deze keuzes uit met inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties. Voor de uitwerking van de Omgevingsvisie gaan wij, binnen de kaders die u als raad stelt, uit van samenwerking met inwoners en ‘stakeholders’. De invulling daarvan werken we in 2020 nog verder uit. ‘Samen’ betekent ook verder inzetten op actieve participatie, van zowel organisaties als inwoners. Het buurtgericht werken gaan we in dat kader verder versterken. En bij ‘samen’ hoort participatie aan het begin van een proces. Wij hebben de samenleving en u op dit thema goed gehoord. Laten we in deze onzekere periode vooral samen optrekken.